سپتیک تانک (Septic Tank) یا گند انبار سادهترین نوع تصفیهخانه تک واحدی است که در آن تصفیه زیستی با کمک باکتریهای بیهوازی و تصفیه مکانیکی (رسوب گذاری یا ته نشینی) همزمان انجام میشود. سپتیک تانک یک مخزن با متریال بتن یا پلی اتیلن و… است که از شناورسازی، رسوبگذاری (تهنشینی) و فرایندهای بیولوژیکی برای تصفیه فاضلاب استفاده میکند.
مخزن سپتیک نوعی تأسیسات ساده تصفیه فاضلاب در محل است که میتواند در مناطق شهری و روستایی در صورت عدم دسترسی به سیستم فاضلاب مورداستفاده قرار گیرد. سپتیک تانک پیشساخته مخزنی است که فاضلاب پس از ورود به آن، قسمتی از مواد معلق خود را به صورت تهنشینی از دست میدهد و بهدلیل کاهش دبی (کاهش سرعت جریان) از طرف دیگر مخزن خارج میشود. تانک سپتیک در گروه مخازن ساده و پرکاربرد برای انواع تصفیهخانههای فاضلاب، مخصوصاً فاضلابهای بهداشتی-انسانی بهشمار میرود.
سپتیک تانک چیست؟
مخزن سپتیک دارای حوضی برای تهنشینی مواد است که در آن فاضلاب بهصورت متناوب و سرعت کم وارد میشود. با توجه به اینکه زمان طولانی در مخزن باقی میماند، مواد معلق موجود در آن تهنشین میشوند و به شکل لجن در میآید. پس از تشکیل لجن در کف سپتیکتانک، باکتریهای بیهوازی وارد عمل شده و باعث هضم مواد تهنشینشده میشوند. بهعبارت دیگر، فاضلاب تهنشین شده در قسمت پایینی سپتیک تانک، به واسطه تصفیه بیهوازی، تصفیه شده و مواد آلی و معلق در آن تجزیه میشود.
کاربرد مخزن سپتیک تانک
سپتیک تانک مخزنی است که با تهنشینی مواد دفنی در آن، تجزیه بیولوژیکی توسط باکتریهای بیهوازی و زهکشی بهمنظور تصفیه فاضلاب صورت میگیرد. این نوع از مخازن در اماکن و مناطقی که سیستم زهکشی ضعیف است و دسترسی به شبکه فاضلاب ندارند، بسیار پرکاربرد است. سپتیک تانک از جمله سادهترین انواع تصفیهخانه و همچنین پرکاربردترین سیستم برای تصفیه فاضلاب مخصوصاً فاضلاب بهداشتی- انسانی است. در این نوع از مخازن تصفیه فیزیکی و زیستی به ترتیب براساس تهنشینی و فعالیت باکتریهای بیهوازی انجام میگیرد.
سپتیک تانک از موادی اعم از آجر، پلاستیک، بتن و یا فایبرگلاس و… ساخته میشود که نصب آن بهصورت دفنی در زیرزمین است. هنگامی که تجزیه بیولوژیکی آغاز میشود مواد آلی موجود در فاضلاب که اکنون تهنشین شدهاند، تحت تأثیر واکنشهای بیهوازی قرار گرفته و تصفیه آن ۵۰ تا ۶۰ درصد انجام میشود. میتوان سپتیک تانک را از سادهترین انواع تأسیسات فاضلاب اطلاق کرد زیرا در مناطقی که امکان زدن چاه وجود ندارد مانند روستاها که به سیستم فاضلاب مرکزی متصل نمیشوند و همچنین حجم فاضلاب آنها کم است، کاربرد دارد.
مسأله ای که در مورد گند انبار وجود دارد این است که خروجی آن به میزانی نیست که بتوان آن را برای آبیاری بهکار گرفت و یا آن را به سمت رودخانه هدایت کرد. بهطور معمول پساب حاصل از تصفیه فاضلاب، در میدان تخلیه سپتیک قرار میگیرد که در نهایت سبب تصفیه بیشتر میشود. البته تخلیه پساب در میدان سپتیک ممکن است منجر به آلودگی آبهای زیرزمینی شده و مشکلاتی را ایجاد کند.
نحوه محاسبه حجم مخزن سپتیک تانک تصفیه فاضلاب
برای کسب اطلاعات مربوط به حجم سپتیک فاضلاب خانگی، لازم است مقدار حجم روزانه فاضلاب را اندازهگیری کنند. با توجه به مقدار فاضلاب تخلیه شده، حجم مخزن نیز متفاوت خواهد بود. در پروژههای مختلفی میتوان از سپتیک تانک استفاده کرد که از جمله آن میتوان به تصفیه فاضلاب ساختمانهای مسکونی، ویلایی، آپارتمانها، هتلها، مراکز درمانی، پادگانها، مراکز آموزشی، پایانههای مسافربری، بیمارستانها و… اشاره نمود.
برای دستیابی به حجم مخزن در یک یا چند واحد مسکونی از رابطه زیر استفاده میشود (British Standard):
۲۰۰۰+P180= V
در رابطه فوق علامت P برای تعداد نفرات و V برای دستیابی به حجم مخزن است. رابطه ذکر شده برای اماکنی که دارای جمعیت کمی هستند مورداستفاده قرار میگیرد. برای مجتمعهایی که بیش از ۱۰ واحد دارند یا اماکن پرجمعیت، حجم فاضلاب را در سه روز محاسبه و اندازه گیری مینمایند و از رابطه V.P= Q استفاده میشو (Q3=Q. t=V)
نحوه طراحی، بررسی مکان مناسب برای قرارگیری و نصب سپتیک تانک باید توسط تیم حرفهای انجام شود، گروه صنعتی لوله شاپ با استفاده از تکنولوژی روز دنیا اقدام به طراحی، ساخت و نصب انواع مخازن مینماید. با انتخاب گروه صنعتی لوله شاپ میتوانید بالاترین کیفیت و بازدهی ۴۵ تا ۵۵ درصدی را در انجام پروژههای خود تجربه کنید.
مشخصات فنی سپتیک تانک
مخازن سپتیک تانک از یک یا چند مخزن با گنجایش ۴۰۰۰ تا ۷۵۰۰ لیتر تشکیل میشوند. ارتفاع آب در آن به ۲ تا ۲/۵ متر و فضایی که بر روی سطح آب در مخزن قرار میگیرد، حدود ۶ متر است. گروه لوله شاپ درخواست مشتریان را با رعایت استاندارد و با نسبت طول به عرض ۳ به ۱ طراحی و تولید مینماید. به مخازن دو لوله متصل میشود که یکی از آنها برای ورود فاضلاب و دیگری برای انتقال محتویات به محوطه تخلیه است.
طراحی سپتیک تانک بدین شکل است که دارای دو اتاق است و هر کدام از اتاقها دارای دهانه دسترسی و درپوش هستند. اتاقهای موجود در مخازن، با استفاده از یک دیواره تقسیم کننده از هم جدا میشوند. البته لازم به ذکر است که این دیواره از کف تا نزدیک به سقف مخازن کشیده شده است.
- عمق داخلی مخزن حداقل ۵ فوت و عمق مایع ۴ فوت است.
- حداکثر نسبت طول سپتیک تانک به عرض آن سه برابر است.
- حداقل ظرفیت مایع سپتیک تانک ۹۶۰ گالن میباشد.
- سپتیک تانک حداقل دارای دو بخش است و هر بخش یک سوراخ با اندازه مناسب دارد.
- ورودی و خروجی مخزن سپتیک تانک یک چاه عمودی ۴ اینچی دارد که دو فوت پائین تر از سطح فوقانی سپتیک تانک و شش اینچ بالاتر از سطح مایع مخزن است.
- جنس سپتیک تانک ها از پلی اتیلن، بتن، بلوک بتنی، آجر یا کاشی است و وظیفه آن نگهداری آب است.
- بالای مخزن سپتیک باید از بتن آرمه که حداقل چهار اینچ ضخامت دارد ساخته شده باشد.
- سپتیک تانک های بتنی حداقل ۶ اینچ ضخامت دارد و با فولاد تقویت میشوند.
- بتن استفاده شده برای مخازن شامل یک بخش سیمانی، دو بخش شن و ماسه تیز و چهار بخش سنگ خرد شده یا شن است.
- در سپتیک تانک هایی که از آجر، بلوک بتنی یا کاشی در ساخت آن استفاده می شود، داخل آن با ملات سیمان پرتلند، یک بخش از سیمان و سه بخش از شن استفاده میشود.
- دیوارههای سپتیک تانک با فولاد تقویت میشوند تا فشار داخل و خارج را تحمل کنند.
جدول ابعاد مخزن سپتیک بر اساس میزان فاضلاب روزانه (تعداد گالن)
حداقل ابعاد سپتیک تانک بر حسب گالن از ظرفیت موثر لازم (۱) | میانگین جریان فاضلاب – گالن در هر روز |
۹۰۰ | ۰-۵۰۰۰ |
۱۲۰۰ | ۶۰۱-۷۰۰ |
۱۵۰۰ | ۸۰۱-۹۰۰ |
۱۹۰۰ | ۱۰۰۱-۱۲۴۰ |
۳۲۰۰ | ۲۰۰۱-۲۵۰۰ |
۵۸۰۰ | ۴۵۰۱-۵۰۰۰ |
جدول مشخصات فنی و ابعاد سپتیک تانک مورد نیاز بر اساس تعداد اتاق منزل
ابعاد مخازن سپتیک تانک بر حسب تعداد اتاق خانه (بر حسب گالن)
حداقل سطح مخزن مایع مخزن (sq.ft.) | حداقل ابعاد سپتیک تانک (گالن) | تعداد اتاق مخزن سپتیک |
× | ۷۵۰ gal. (2) – obsolete in NYS | ۰ bedrooms |
۲۷ sq.ft. | ۱,۰۰۰ gallons | ۱, ۲, or 3 bedrooms |
۳۴ sq.ft. | ۱,۲۰۰ gallons | ۴ bedrooms |
۴۰ sq.ft. | ۱,۵۰۰ gallons | ۵ bedrooms |
۴۷ sq.ft. | ۱,۷۵۰ gallons | ۶ bedrooms |
بسته به شرایط محیطی مختلف، ابعاد سپتیک تانک را بر اساس تعداد اتاق خانه، سیستم پمپاژ اپتیکی سپتیک تانک و شرایط آب و هواد محلی منطقه تعیین میکنند.
نحوه محاسبه اندازه مخزن سپتیک تانک و ظرفیت آن (بر حسب گالن)
مخازن سپتیک تانک گرد | ۳.۱۴ x radius squared x depth (all in feet) = cubic capacity. Cubic capacity x 7.5 = gallons capacity. |
مخازن سپتیک تانک مستطیلی | Length x Width x Depth in feet x 7.5 = gallons |
مخازن سپتیک تانک مستطیلی (روش جایگزین ۱) | Length x width in inches / 231 = gallons per inch of septic tank depth. Multiply this number by septic tank depth in inches to get gallons |
مخازن سپتیک تانک مستطیلی (روش جایگزین ۲) | Length x Width x Depth in feet / .1337 = gallons |
مخازن سپتیک تانک معمولا حدود ۴.۵ فوت عرض ضرب در ۸.۰ (فوت) طول و ارتفاع آنها حدود ۶ فوت می باشد. این مخازن معمولا با توجه به شرایط مختلف از ۴ اینچ تا ۴ فوت عمق دارند. ابعاد سپتیک تانک را می توان به ابعاد سپتیک تانک پلی اتیلنی / فایبرگلاس، سپتیک تانک بتنی و فولادی تقسیم کرد.
جدول ابعاد، ظرفیت و سایر اطلاعات مخزن سپتیک تانک بتنی
توضیحات سپتیک تانک بتنی | عمق مخزن (ارتفاع) (Inches) | عرض مخزن (Inches) | طول مخزن (Inches) | ابعاد سپتیک تانک بتنی (بر حسب گالن) |
Not legal in many jurisdictions | ۶۰ | ۵۶ | ۷۸ | ۶۰۰ gallons |
Not legal in many jurisdictions | ۵۷ | ۶۷ | ۹۶ | ۸۰۰ |
× | ۶۱ | ۷۸ | ۹۶ | ۱۰۰۰ heavy duty |
low profile septic tank | ۵۷ | ۶۷ | ۱۲۰ | ۱۰۰۰ low profile |
two compartment tank | ۶۱ | ۶۸ | ۱۴۵ | ۱۰۰۰ /۶۰۰ |
× | ۶۱ | ۷۸ | ۱۱۱ | ۱۲۰۰ |
two compartment tank | ۶۴ | ۷۸ | ۱۶۲ | ۱۲۵۰/۷۵۰ |
× | ۶۱ | ۷۸ | ۱۴۵ | ۱۶۰۰ |
two compartment tank | ۷۳ | ۹۰ | ۱۷۴ | ۱۶۰۰/۱۴۰۰ |
× | ۶۴ | ۷۸ | ۱۶۲ | ۲۰۰۰ |
× | ۷۳ | ۹۰ | ۱۴۷ | ۲۶۰۰ |
× | ۷۶ | ۹۲ | ۱۶۵ | ۳۰۰۰ |
× | ۹۳ | ۹۶ | ۲۰۴ | ۵۰۰۰ |
سپتیک تانک پلی اتیلنی یا فایبرگلاس
توضیحات سپتیک تانک پلی اتیلنی / فایبرگلاس | عمق سپتیک تانک (ارتفاع) (Inches) | عرض سپتیک تانک (Inches) | طول سپتیک تانک (Inches) | پلی اتیلن / فایبرگلاس ابعاد سپتیک تانک (حجم بر حسب گالن) |
holding tank or pumping tank, Norwesco | ۶۴ | ۶۴ | ۶۴ | ۵۰۰ spherical |
sold as single or dual compartment | ۵۱ | ۶۰ | ۹۶ | ۷۵۰ linear |
Snyder Industries. | × | × | × | ۹۰۰ |
× | ۵۱ | ۶۰ | ۱۲۶ | ۱۰۵۰ |
× | ۵۱ | ۶۰ | ۱۶۱ | ۱۲۵۰ |
× | ۵۱ | ۶۰ | ۱۹۱ | ۱۵۰۰ |
ابعاد سپتیک تانک فولادی
توضیحات سپتیک تانک فولادی | عمق سپتیک تانک (ارتفاع) (Inches) | عرض سپتیک تانک (Inches) | طول سپتیک تانک (Inches) | اندازه سپتیک تانک فولادی (Gallons Capacity) |
Cylindrical, laid horizontally. In the U.S. older round cylindrical septic tanks were placed end-wise, that is with a flat end down and a flat cover on top. Recangular steel septic tanks are installed in low-profile forms in problem sites in some jursidictions. | ۷۳ | ۴۶ | ۴۶ | ۵۰۰ gallons round |
“ | ۷۳ | ۵۸ | ۵۸ | ۷۵۰ |
“ | ۹۶ | ۵۸ | ۵۸ | ۱۰۰۰ |
“ | ۱۲۰ | ۵۸ | ۵۸ | ۱۲۵۰ |
“ | ۱۴۴ | ۵۸ | ۵۸ | ۱۵۰۰ |
“ | ۱۹۲ | ۵۸ | ۵۸ | ۲۰۰۰ |
جدول مشخصات فنی سپتیک تانک پلی اتیلن
ردیف | مدل | ظرفیت (m3) | قطر D(mm) | ضخامت t(mm) | مدل مقطع | طول L(m) | (mm) قطر لوله | |
ورودی | خروجی | |||||||
۱ | SP 02 | ۲ | ۱۲۰۰ | ۱۰+۳۵ | S1 | ۱.۸۰ | ۱۲۵ | ۱۲۵ |
۲ | SP 03 | ۳ | ۱۲۰۰ | ۱۰+۳۵ | S1 | ۲.۶۵ | ۱۲۵ | ۱۲۵ |
۳ | SP 04 | ۴ | ۱۲۰۰ | ۱۰+۳۵ | S1 | ۳.۵۵ | ۱۲۵ | ۱۲۵ |
۴ | SP 05 | ۵ | ۱۴۰۰ | ۱۰+۳۵ | S1 | ۳.۳۰ | ۱۲۵ | ۱۲۵ |
۵ | SP 08 | ۸ | ۱۴۰۰ | ۱۰+۳۵ | S1 | ۵.۲۰ | ۱۲۵ | ۱۲۵ |
۶ | SP 10 | ۱۰ | ۱۶۰۰ | ۱۰+۳۵ | S1 | ۵.۰۰ | ۱۲۵ | ۱۲۵ |
۷ | SP 12 | ۱۲ | ۱۶۰۰ | ۱۰+۳۵ | S1 | ۶.۰۰ | ۱۲۵ | ۱۲۵ |
۸ | SP 15 | ۱۵ | ۱۸۰۰ | ۱۰+۳۵ | S2 | ۵.۹۰ | ۱۶۰ | ۱۶۰ |
۹ | SP 18 | ۱۸ | ۲۰۰۰ | ۱۰+۳۵ | S2 | ۵.۸۰ | ۱۶۰ | ۱۶۰ |
۱۰ | SP 20 | ۲۰ | ۲۰۰۰ | ۱۰+۳۵ | S2 | ۶.۰۰ | ۱۶۰ | ۱۶۰ |
۱۱ | SP 25 | ۲۵ | ۲۵۰۰ | ۱۰+۳۵ | S3 | ۵.۱۰ | ۱۶۰ | ۱۶۰ |
۱۲ | SP 30 | ۳۰ | ۲۵۰۰ | ۱۰+۸۴ | S4 | ۶.۰۰ | ۱۶۰ | ۱۶۰ |
۱۳ | SP 35 | ۳۵ | ۲۵۰۰ | ۱۰+۸۴ | S4 | ۷.۱۰ | ۱۶۰ | ۱۶۰ |
۱۴ | SP 40 | ۴۰ | ۲۵۰۰ | ۱۰+۸۴ | S4 | ۸.۱۰ | ۱۶۰ | ۱۶۰ |
۱۵ | SP 50 | ۵۰ | ۲۵۰۰ | ۱۰+۸۴ | S4 | ۱۰.۱۰ | ۱۶۰ | ۱۶۰ |
۱۶ | SP 60 | ۶۰ | ۲۵۰۰ | ۱۰+۸۴ | S4 | ۱۲.۰۰ | ۲۰۰ | ۲۰۰ |
۱۷ | SP 70 | ۷۰ | ۳۰۰۰ | ۱۰+۸۴ | S5 | ۹.۹۰ | ۲۰۰ | ۲۰۰ |
۱۸ | SP 80 | ۸۰ | ۳۰۰۰ | ۱۰+۸۴ | S5 | ۱۱.۳۰ | ۲۰۰ | ۲۰۰ |
۱۹ | SP 85 | ۸۵ | ۳۰۰۰ | ۱۰+۸۴ | S5 | ۱۲.۰۰ | ۲۰۰ | ۲۰۰ |
نحوه عملکرد سپتیک تانک فاضلاب
زمانی که فاضلاب به گندانبار وارد شود، هضم بیهوازی توسط باکتریها آغاز میشود. بنابراین بهتدریج از میزان مواد جامد کاسته شده و حجم مواد مایع افزایش مییابد. این مخزن دارای دو اتاقک است و بین آن یک جداکننده وجود دارد که تا نیمه مخزن کشیده شده است. با افزایش مایع در یک اتاقک، حجم اضافی شده از طریق دیواره به اتاقک بعدی راه مییابد. با انتقال مایع اضافه شده به اتاقک دوم، بهوسیله خروجی که در این قسمت قرار دارد، به قسمت تخلیه سپتیک منتقل میشود که با توجه به نوع آن بهعنوان یک میدان برای شستشو، میدان نشت یا زهکشی نیز نام برده میشود. قبل از تعیین میدان نشت، لازم است تخلخل خاک را با استفاده از آزمایش نفوذ آب بهخوبی بسنجند.
قیمت مخزن سپتیک تانک لوله شاپ
قیمت سپتیک تانک به عوامل مختلفی از جمله ابعاد، مواد اولیه برای ساخت، درجه مواد، قطر، وزن، استفاده از دستگاههای پیشرفته و رعایت استاندارد و شرکت سازنده بستگی دارد و نوسانات ارزی نیز در آن باعث تغییر قیمت میشود.
اگر میخواهید محصولی با بالاترین سطح کیفیت از نظر طراحی و ساخت را در پروژههای خود بهکار بگیرید، همچنین از مهندسان مجرب و کارآزموده در هنگام نصب و بازدید دورهای کمک بگیرید، گروه صنعتی لوله شاپ تمامی خدمات را در بالاترین کیفیت و مناسبترین قیمت به مشتریان خود عرضه میکند.
سیستم زهکشی در تصفیه فاضلاب توسط مخزن سپتیک
در زهکشی، ناخالصیهای در خاک باقی میماند و بهتدریج از بین میروند. آب اضافی نیز از طریق نفوذ در عمق خاک، تبخیر، جذب توسط ریشه گیاهان و یا ورود به آبهای زیرزمینی تصفیه میشود. شبکه لولهکشی در یک کانال پر از سنگ قرار میگیرد و هنگام ورود پساب فاضلاب به میدان نشت، با استفاده از سوراخهای متعددی که روی لولهها قرار دارد زهکشی صورت میگیرد.
مساحت میدان زهکشی با حجم فاضلاب رابطه مستقیم و با میزان تخلخل خاک رابطه عکس دارد. با افزایش حجم فاضلاب، میدان زهکشی باید وسعت بیشتری داشته باشد. هر چه تخلخل خاک بالاتر باید وسعت میدان زهکشی کوچکتر باشد.
سیستم سپتیک تانک میتواند با نیروی جاذبه کار خود را انجام دهد اما در مناطقی که ملاحظات توپوگرافی وجود دارد، میتوان یک پمپ بالابر به سیستم اضافه کرد. اگر نیاز به افزایش حجم و سرعت خروجی به میدان زهکشی باشد، سیفونها یا دستگاههای دیگری را به گندانبارها میافزایند. این دستگاهها از گرفتگی زودهنگام یا بیوکلاک جلوگیری میکند. همچنین باعث پر شدن لوله زهکشی بهشکل یکنواخت و افزایش عمر میدان زهکشی میشود.
بنا به نوع پروژه، سیستمهای مختلفی برای سپتیک تانک در نظر گرفته میشود. گروه صنعتی لوله شاپ، مخازن ایمهوف دو مرحلهای که لجن را در مخازن جداگانهای تجزیه میکند، را تولید میکند. این کار از مخلوط شدن فاضلاب ورودی با فاضلاب تجزیه شده جلوگیری میکند.
لازم است مخزن بهصورت منظمی بازرسی و تخلیه شود. این مخازن از جنس بتنی، فایبرگلاس و یا پلاستیک دارای عمر مفید ۵۰ ساله هستند و همچنین هزینه جانبی مربوط به تعمیر و نگهداری سپتیک تانک آنها پایین است.
سپتیک تانک در شرایط عادی دارای بازدهی ۴۵ تا ۵۰ درصد و در تابستان بازدهی آن به ۵۵ درصد نیز میرسد. بههمین دلیل لازم است دفع فاضلاب خروجی صورت بگیرد تا میزان آلودگی محیطی و همچنین بوی بد کاهش یابد.
نصب و اجرای سپتیک تانک فاضلابی
طراحی دقیق و آمادهسازی محل قرارگیری: در ابتدا لازم است تا محل قرارگیری سپتیک تانک و محل دفن مخزن بهصورت کامل بررسی شود و پس از آن میزان نفوذپذیری خاک را امتحان نمایند.
اطلاعات بهدست آمده از این بررسیها بر روی نحوه طراحی سپتیک تانک تأثیرگذار است و شامل مواردی است که در ادامه به ذکر آن می پردازیم:
- میزان فضای موجود
- توپوگرافی منطقه
- مقدار آب مصرفی با توجه به نوع محل قرارگیری
- مکان قرارگیری چاه و فاصله از چاههای همجوار
یافتههای خاک که بر روی طراحی سپتیک تانک اثرگذار است به شرح زیر است:
- نوع خاک (خاک ماسهای، رسی و… ) و لایهبندی خاک (عمق هر کدام از لایههای خاک)
- میزان توانایی خاک در تخلیه و تصفیه پساب
قسمتهای تشکیلدهنده سپتیک تانک
- ورودی فاضلاب
- تصفیه اولیه: که معمولاً ۶۰ تا ۷۰ درصد از حجم کلی مخزن را اشغال میکند.
- تصفیه ثانویه: حدود ۳۰ درصد از حجم مخزن را شامل میشود.
- دیوار جداکننده: برای جلوگیری از مخلوط شدن چربیها، لجن و روغنهای شناور به مخزن ثانویه بهکار گرفته میشود.
- لوله ورودی و لوله خروجی: فاضلاب ورودی از طریق لوله ورودی به مخزن وارد و فاضلاب تصفیهشده از طریق لوله خروجی از سپتیک تانک خارج میشود.
- خروجی گاز: گازهای هیدروسولفور و متان تولیدشده در مخزن از طریق ونت بالای مخزن خارج میشود، این قسمت به صورت لوله خمیده و با صاف (دارای توری در قسمت گلویی) بر روی مخزن قرار میگیرد.
نحوه نصب سپتیک تانک
برای نصب سپتیک تانک لازم است از ابزارهای مختلفی استفاده شود که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم:
- تراز و قطبسنج
- بیل مکانیکی
- چسب PVC
- دریل و چکش سیمان
- اره دستی یا مکانیکی
پس از تهیه ابزارها، باید بهدرستی محل قرارگیری سپتیک تانک را تعیین کرد که در ادامه آن را شرح میدهیم:
برای انجام حفاری باید ۶۰ تا ۸۰ سانتیمتر بیش از ارتفاع مخزن و همچنین ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر بیش از طول مخزن را حفر کرد. کف حفاری شده برای قرارگیری مخزن باید عاری از هر گونه سنگ درشت باشد (اگر سنگی وجود داشته باشد سبب ترکیدن مخزن میشود). پس از قرارگیری سپتیک تانک در قسمت حفاری شده، باید تراز آن بهدرستی انجام شود و پس از آن لازم لولهکشی به داخل مخزن با رعایت شیب ملایم صورت بگیرد.
پس از انجام کلیه کارهای مربوط به حفاری، قرارگیری و لولهکشی، باید آببندی لولهها را با چسب PVC انجام داد.
بعد از انجام آببندی، نوبت به انجام زهکشی در اطراف لولهها میرسد. میبایست تمامی لولهها و روی سپتیک تانک را با شن نخودی، شن و ماسه دریا پوشاند. توجه داشته باشید که نباید از خردهسنگها، نخالههای ساختمانی و یا خردهسنگهایی با لبه تیز برای پر کردن اطراف مخزن استفاده نمود زیرا باعث آسیب به مخزن میشود.
انواع تانک سپتیک فاضلابی از نظر جنس
سپتیک تانک در جنسهای مختلفی تولید و در ۵ نوع طبقهبندی میشود:
- سپتیک تانک پلی اتیلنی
- سپتیک تانک بتنی
- سپتیک تانک استیل
- سپتیک تانک پلاستیکی
- سپتیک تانک فایبرگلاس
سپتیک تانک پلی اتیلنی
سپتیک تانک پلی اتیلنی در برابر فشار، گرما، خوردگی، رسوبات و مواد شیمیایی و… مقاوم است و به همین دلیل استفاده از این جنس، نسبت به جنسهای دیگر از محبوبیت بالاتری برخوردار است. از جمله ویژگیهای اصلی این مخازن میتوان بهسهولت استفاده و کارایی بالای آن اشاره کرد. این مخازن علاوه بر عمر مفید بالا، از نظر هزینه نیز انتخابی مناسب است. علاوه بر مواد ذکر شده، در جنس پلی اتیلن امکان نشت مواد وجود ندارد وآلودگی محیطی ایجاد نمیکند. توجه داشته باشید کهتمامی موارد و ویژگیهای ذکر شده سبب افزایش میزان تولید سپتیک تانک پیش ساخته پلی اتیلنی شده است.
خصوصیات سپتیک تانک پلی اتیلنی
- مقاومت بالا در برابر خوردگی و عوامل محیطی دارند.
- امکان نشتی مواد به محیط وجود ندارد و در نتیجه آلودگی محیطی ایجاد نمیکند.
- این نوع مخازن در زیر زمین قرار میگیرد و در برابر انواع فشارهای محیطی مقاوم است.
- طراحی و ساخت آن در مدت کوتاهی انجام میشود.
- محل قرارگیری آن در زیر زمین است و فاضلاب را در خود جای میدهد، گزینه مناسبی برای اشغال جای کمتر است.
- وزن آن سبک بوده و به همین دلیل حملونقل آن بهسهولت انجام می پذیرد.
- حتی پس از نصب نیز میتوان آن را جابهجا کرد و آسیبی به ساختار آن وارد نمیشود.
- از جمله ویژگیهای مثبت این مخازن میتوان بهسهولت تخلیه لجن در هنگام زهکشی اشاره نمود.
- در برابر اشعه نور خورشید مقاوم است.
- میزان نشت بوی بد، به صفر میرسد.
سپتیک تانک بتنی
این نوع از مخازن دارای اندازهای بزرگ هستند و برای نصب آن باید از قبل ریختهگری انجام شود. سپتیک تانک بتنی پیش ساخته دارای وزنی ۲.۴ برابری نسبت به آب هستند تا بتوانند در هنگام قرارگیری در زیر زمین، نیروهای شناور را تحمل کنند.
قدرت این نوع از مخازن بهتدریج افزایش مییابد و بر اساس پیکربندی در ساختارشان دارای دو نوع طبقهبندی هستند: منفرد یکسان و سیستمهای همه در یک واحد دو نوع طبقهبندی مخازن بتنی است.
در نوع منفرد یکسان، در هر محفظه (مانند محفظه مخزن زباله، هوادهی، شفاف کننده و…) بهصورت جداگانه ریختهگری میشوند اما این در حالی است که در سیستمهای همه در یک واحد، تمامی محفظهها در یک مخزن بزرگتر قرار میگیرند. در ادامه به بیان مزایا و معایب سپتیک تانک پیش ساخته بتنی میپردازیم.
مزایای سپتیک تانک بتنی
دارای وزن زیادی هستند و به همین دلیل اگر آبهای زیرزمینی در نزدیکی محل قرارگیری مخازن بتنی باشد، شناور نمیشوند. عمر مفید آنها بالاست و چندین دهه هیچ آسیبی به آن وارد نمیشود. ضدزنگ هستند و با توجه به استحکام و مقاومت بالا، در هنگام جابهجایی توسط ماشینآلات، آسیبی به آنها وارد نمیشود.
معایب سپتیک تانک بتنی
قیمت سپتیک تانک بتنی نسبت به مخازن دیگر بالاتر است. همچنین در صورتی که آسیب ببیند تعمیر آن مشکل است. برای حملونقل و نصب این نوع از مخازن، نیاز به استفاده از تجهیزات بزرگ است و به همین دلیل باعث ایجاد پیچیدگیهای زیادی در هنگام نصب میشود. لازم است توجه داشته باشید که اگر از مخلوط بتنی با کیفیت پایین استفاده کنید، ترکهایی بر روی دیواره پدید میآید و همین امر سبب میشود پسابها به محیط نشتی پیدا کند.
سپتیک تانک استیل
سپتیک تانک استیل بهدلیل قیمت بالا و ماندگاری پایین در میان مخازن محبوبیت کمتری دارد. مخازن استیلی هنگامی که در تماس با مواد باشند بهسرعت خراب میشوند. خوردگی در قسمت بالای مخازن استیل باعث کاهش مقاومت آن در برابر فشار وارد شده به آن میشود و ممکن است مخزن هر لحظه از هم فروبپاشد. بازرسی از این مخازن نیز کار سختی است و باید با دقت زیادی انجام گیرد، استفاده از این نوع مخازن توصیه نمیشود.
مزایای سپتیک تانک استیل پیش ساخته
از مزایای این تانکها میتوان به وزن بالا و مقاومت در برابر نیروهای شناور اشاره نمود. همچنین در صورتی که در نزدیکی سطح آبهای زیرزمینی قرار بگیرند، شناور نمیشوند.
معایب سپتیک تانک استیل
فولاد موجود بهسرعت دچار خوردگی میشود و این امر عمر مفید این مخازن را پایین میآورد. نسبت به مخازن دیگر دارای قیمت بالاتری است و همچنین دوام کمتری دارد. علاوه بر موارد ذکر شده جدا کردن قسمتی از مخزن که دچار خوردگی شده از سایر قسمتهای مخزن، کار سادهای نیست، توجه داشته باشید که پیچیدگی مربوط به انجام آن و وضعیت نامناسب ممکن است منجر به منفجر شدن مخزن شود.
سپتیک تانک پلاستیکی
مخازن پلاستیکی از پلی اتیلن ساخته شدهاند و به همین دلیل به آنها مخازن پلی سپتیک نیز اطلاق میشود. دارای وزن سبکی هستند و همچنین در برابر زنگزدگی مقاومند. این مخازن در مقایسه با مخازن بتنی و فولادی گزینه بسیار مناسبتری هستند.
وزن سبک باعث میشود که حملونقل و نصب آن به سادگی صورت بگیرد. وزن مخصوص این مخازن ۰.۹۷ بوده که نسبت به وزن مخصوص آب عدد کمتری است. یکی دیگر از مزیتهای وزن پایین این مخازن این است که در هنگامی که هم سطح با آبهای زیرزمینی باشد، شناور میشود. برای نصب مخازن سپتیکی باید سطح آبهای زیرزمینی را بررسی کرد و لنگرگاه مناسبی را برایشان فراهم آورد تا تغییر مخزن از بین برود. در ادامه به بیان مزایا و معایب سپتیک تانک پلاستیکی می پردازیم.
مزایای سپتیک تانک پیش ساخته پلاستیکی
قیمت این مخازن نسبت به مخازن دیگر پایینتر و از نظر اقتصادی مقرونبهصرفه است. نصب و نگهداری آن ساده است و از مقاومت شیمیایی بالایی برخوردارند. همچنین در برابر ترک خوردن نیز دارای مقاومت بالایی هستند.
محدودیت سپتیک تانک پلاستیکی
با قرار گرفتن سطح آب زیرزمینی در نزدیکی مخازن، مخزن به سمت بالا سوق داده میشود و بهدلیل وزن کم این مخازن، ممکن است حالت شناور پیدا کنند. در حالت وجود بحران، ممکن است آسیب ببینند، باید توجه داشت که وزنههای سنگین در قسمت پایینی مخازن پلاستیکی قرار نگرفته باشد و یا جابهجا نشود زیرا هر گونه تغییر شکل در آن ممکن است به دلیل افزایش فشار، باعث انفجار آن شود.
سپتیک تانک فایبرگلاس
این نوع مخازن از پلاستیک تقویت شده با FRP ساخته شده و مشابه مخازن پلاستیکی هستند تنها تفاوت آنها این است که تقویت با فیبرهای شیشه ای (FRP) باعث قویتر شدن آنها میشود. دارای وزن سبکی هستند و بهراحتی میتوان کنترل این مخازن را انجام داد، البته ممکن است وزن کم این مخازن باعث شناور ماندن آنها شود که با لنگرگیری مناسب مخازن فایبرگلاس به این مشکل به راحتی رفع میشود. در ادامه به بیان معرفی مزایا و معایب سپتیک تانک فایبرگلاس میپردازیم:
مزایای سپتیک تانک پیش ساخته فایبرگلاس
نسبت به مخازن بتنی و استیلی، قیمت پایینتری دارند و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه هستند. نسبت به مخازن پلاستیکی دارای استحکام بیشتری هستند، دوام و عمر مفید بالایی دارند و همچنین نشتی در آن ایجاد نمیشود.
معایب سپتیک تانک فایبرگلاس
این نوع از مخازن برخلاف مخازن پلاستیکی نمیتوانند در برابر نیروهای شناور، مقاومت کنند. با رسیدن سطح آب زیرزمینی به این مخازن، به سادگی تغییر مکان میدهند. به همین دلیل باید لنگرگیری مناسبی را برای آنها در نظر گرفت.
نحوه عملکرد سپتیک تانک خانگی
سیستم سپتیک دارای عملکرد سادهای است. از یک محفظه دفنی که به شکل مستطیلی یا استوانهای و از جنس فایبرگلاس، بتن، پلاستیک، استیل و پلی اتیلن است. هر کدام از مخزنهای این سیستم دارای یک ورودی، یک خروجی و یا قسمت جداکننده است که مخزن را به دو قسمت نامساوی تقسیم میکند. در قسمت ورودی، فاضلاب به مخزن بزرگتر وارد و در آنجا انباشته میشود. پس از ورود تا چندین ساعت بهصورت ساکن باقی میماند تا فاضلاب آن در سه لایه از یکدیگر جدا شود.
پس از تهنشینی فاضلاب، سه لایه تشکیل میشود. در لایه بالایی روغن و گریس قرار میگیرد و بالاتر از همه ضایعات در فاضلاب شناور میماند، لایه میانی حاوی ذرات درشتتر فاضلاب است. لایه زیرین ذرات سنگین است که از آب سنگینتر بوده و لایهای از لجن را ایجاد میکند. در مخزن باکتریهایی قرار میگیرد که مواد جامد و زائد را تجزیه میکنند. این باکتریها مواد جامد را بهسرعت تجزیه و سبب میشوند مایعات بهراحتی جدا شوند و از بین بروند.
پس از تهنشینی، مقدار اضافی فاضلاب به مخزنی که در قسمت دوم قرار دارد وارد و پس از گذشت زمان کوتاهی، پساب حاصل از تصفیه مطابق با استانداردهای تعریف شده از سیستم خارج میشود.
معرفی انواع سیستمهای سپتیک تانک
همانطور که در قسمتهای قبل ذکر کردیم طراحی و اندازهگیری حجم سپتیک تانک به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله این عوامل میتوان به تعداد خانوار، نوع خاک، شیب زمین، نزدیک بودن آبهای سطحی، شرایط آبوهوایی و… اشاره نمود. در ادامه ۱۰ سیستم رایج استفاده از سپتیک تانک را معرفی میکنیم:
- مخزن سپتیک
- متعارف
- اتاق
- توزیع قطرهای
- تصفیه هوازی
- تپهای
- فیلتر شنی چرخشی
- تبخیر و تعریق
- تالاب
- خوشهای یا جامعهای
سیستم متعارف:
نوعی سیستم غیرمتمرکز و از مخزن و میدان تخلیه تشکیل شده است. بهطور معمول برای خانههای تک خانوار و یا مشاغل کوچک بهکار گرفته میشود. طرح زهکشی شنی یا سنگی دهها سال است که برای این سیستم بهکار میرود. با استفاده از سیستم متعارف، پساب از مخزن به یک مخزن زیرزمینی کم عمق انتقال داده میشود.
در بالای مخزن از یک فیلتر استفاده میشود تا آلایندهها به مخزن وارد نشوند. در این نوع سیستم پساب پس از رسیدن به مخزن تخلیه، شن و ماسه موجود در میدان آن را تصفیه میکند و سپس توسط میکروارگانیسمهای موجود در خاک تصفیه آن انجام میشود. بهدلیل استفاده از شن یا سنگ در این سیستم، اثر آن طولانی و ممکن است بتوان از آن برای تمامی اماکن استفاده کرد.
سیستم اتاق
این سیستم بیش از ۳۰ سال که مورد استفاده قرار میگیرد و جایگزین مناسبی برای سیستم شنی است. سپتیک تانک این سیستم از قسمتهای مختلفی تشکیل شدهاند که از جمله آن میتوان به اتاقکهای لولهای اشاره کرد. اتاقکهای لولهای در انتهای آن غشا و مواد مصنوعی (مانند مدیاهای پلی استایرن) قرار داده شده که مواد را به خود جذب مینمایند.
سیستم اتاق را میتوان با استفاده از مواد بازیافتی نیز تولید کرد. سیستم محفظه نمونهای از سیستم اتاق است که جایگزین بسیار مناسبی برای سیستم متعارف محسوب میشود. از جمله مزایای سیستم اتاق میتوان به استفاده در مناطقی که میزان تولید فاضلاب بالاست، استفاده در مکانهایی که سفره آب زیرزمینی پر آب وجود دارد، استفاده در مناطقی که میزان فاضلاب در سیستم مؤثر است و همچنین سهولت ساخت و تولید آن اشاره نمود.
در مناطقی که سپتیک تانک اتاق پلاستیکی در دسترس باشد، این نوع مخزن را بهکار می گیرند که از یک سری اتاقهای به هم متصل تشکیل میشود که اطراف آن با خاک پر شده است. نحوه عملکرد آن بدین شکل است که لولهها فاضلاب ورودی را به سپتیک تانک و سپس به اتاقها میبرد. درون اتاقها فاضلاب در تماس مستقیم با خاک قرار دارد و میکروارگانیسمهای موجود در خاک به تصفیه فاضلاب میپردازند.
سیستم توزیع قطرهای
نحوه عملکرد این سیستم با پراکندگی پساب در میدان تخلیه صورت میگیرد. از جمله مهمترین مزیت سیستم توزیع قطرهای میتوان به ایجاد لبههای قطرهای با اندازه ۶ تا ۱۲ اینچ اشاره کرد که با وجود این لبهها، نیازی به استفاده از میزان زیادی خاک نیست. اما از جمله معایب این سیستم این است که سپتیک تانک به مخزن بسیار بزرگی برای انجام تصفیه نیازمند است و همچنین نیاز به استفاده از موارد جانبی مانند برق دارد که باعث میشود هزینههای جانبی و هزینه نصب را بالاتر ببرد.
واحد تصفیه هوازی
واحد تصفیه هوازی (ATU) دارای نحوه عملکرد مشابه فاضلاب شهری در مقیاس آن کوچکتر است. عملکرد کلی واحد تصفیه هوازی بدین صورت است که یک سیستم هوازی اکسیژن را به درون مخزن وارد میکند، حضور اکسیژن باعث افزایش فعالیت باکتریهای درون مخزن میشود. این سیستم در مواردی ممکن است دارای مخزن پیش تصفیه و مخزن تصفیه نهایی برای ضدعفونی کردن و کاهش میزان میکروارگانیسمهای بیماریزا باشد.
از جمله مزایای این سیستم میتوان به استفاده برای اماکن کم خانوار، استفاده در مناطقی با میزان آب زیرزمینی زیاد، خانههایی که آب سطحی در نزدیکی آن است، اشاره کرد. لازم به ذکر است که واحد هوازی تصفیه سپتیک تانک، باید بهصورت دورهای مورد بازرسی، تعمیر و نگهداری قرار گیرد تا از خرابی سنگین آن جلوگیری شود.
سیستم تپهای
این سیستم برای مناطقی که آب زیرزمینی حجم زیادی دارد، آب زیر زمینی دارای بستری کم عمق باشد و یا عمق خاک کم باشد، بسیار گزینه مناسبی است. برای بهکارگیری این سیستم باید بستری حوضهای برای آن ایجاد کرد. پساب ناشی از سپتیک تانک توسط پمپی به داخل محفظه منتقل و در دوزهای تعیین شده وارد سیستم تپهای میشود.
هنگامی که پساب به بستر منتقل شود، تصفیه آن توسط فیلترهای ماسهای صورت میگیرد و پس از آن داخل خاک بومی پخش میشود. استفاده از سیستم تپهای یکی از مناسبترین راهحلها برای شرایط خاص خاک است اما لازم است که فضای قابل توجهی را برای آن در نظر بگیرید و همچنین شرایط نگهداری آن را بهصورت دورهای بررسی کنید.
فیلتر شنی چرخشی
فیلتر شنی چرخشی را میتوان در زیر زمین ساخت. نحوه عملکرد آن بدین صورت است که پساب از مخزن به محفظه پمپ میشود و پس از آن به فیلتر ماسه منتقل میشود. فیلتر دارای روکش PVC یا بتنی بوده و با شن پر شده است.
در قسمت بالایی فیلتر لولههایی وجود دارد که پساب از طریق این لولهها با فشار کم پمپاژ میشود تا تصفیه آن صورت بگیرد. با عبور پساب از لولهها و سپس از فیلتر ماسهای، بهتدریج تصفیه آن نیز انجام میشود، پس از آن پساب به قسمت زهکشی منتقل میشود.
فیلترهای شن و ماسهای بهکار گرفته شده در این سیستم برای سایتهایی که دارای آب فراوان هستند یا در نزدیکی آبهای سطحی هستند، گزینه بسیار مناسبی است اما باید در نظر داشت که نسبت به سیستم سپتیک تانک معمولی از قیمت بالاتری برخوردار است.
سیستم تبخیر و تعریق
این نوع سیستم سپتیک تانک دارای میدانهای تخلیه خاصی هستند. روکش پایه دبی توسط یک روکش ضدآب روکش شده است. پس از انتقال پساب به قسمت زهکشی، تبخیر صورت میگیرد. در این سیستم برخلاف سایر سیستمها، پساب به خاک منتقل نمیشود و به آبهای زیرزمینی راهی پیدا نمیکند.
سیستم تبخیر و تعریق در سپتیک تانک برای شرایط خاص محیطی گزینه بسیار مناسبی است و در هوای گرم و خشک کارایی آن بهصورت حداکثری است. اگر سیستم در خاک کم عمق قرار بگیرد، عملکرد مطلوبی از خود نشان میدهد اما اگر باران بیش از حد ببارد، این سیستم دچار شکستگی میشود.
سیستم تالاب
عملکرد سیستم تالاب مشابه تالابهای طبیعی است. نحوه تصفیه فاضلاب بدین صورت است که فاضلاب وارد سپتیک تانک شده و پس از آن سلول تالاب میرود. پساب در حین گذر از محیط، تحت تأثیر میکروارگانیسمها، گیاهان و سایر مدیاها قرار میگیرد و تصفیه انجام میشود.
سلول تالاب در این سیستم از یک بوش نفوذناپذیر تشکیل شده است و از طریق جریان گرانش یا توزیع فشار کار تصفیه را انجام میدهد. شن و ماسه باید به همراه گیاهان در محیط وجود داشته باشد تا گیاه بتواند در شرایط اشباع به زندگی خود ادامه دهد و از بین نرود و در ضمن آن کار تصفیه را نیز انجام دهد. توجه داشته باشید که در سیستم تالاب، فاضلاب از طریق تالاب جریان پیدا میکند و در مواردی ممکن است از تالاب خارج و بهمنظور انجام تصفیه بیشتر به یک میدان زهکشی هدایت شود.
سیستم خوشهای یا جامعهای
سیستم سپتیک تانک خوشهای به شکل غیر متمرکز فاضلاب اماکن مختلف را جمعآوری و آن را به یک سیستم تصفیه که بهصورت پراکنده در نزدیکی محل مستقر است، منتقل میکند. این سیستم برای مناطقی مانند زیربخشهای یک روستا گزینه بسیار مناسبی است.
در این قسمت با انواع سیستمهای مورداستفاده در گروه صنعتی لوله شاپ آشنا شدید، تصمیمگیری در مورد انتخاب نوع سیستم برای پروژههای مختلف، نیازمند بهکارگیری کادر مجرب و بازدید از منطقه است که امکان استفاده از این خدمات برای مشتریان فراهم است و میتوانید برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان واحد فروش تماس حاصل فرمایید.
موارد استفاده از سپتیک تانک
از سپتیک تانک در اماکن مختلفی استفاده میشود که میتوان به تصفیه فاضلاب در سرویسهای بهداشتی، جایگاههای نفتی، پایانههای مسافربری، مجتمعهای تجاری، تفریحی و ورزشی، سرویس بهداشتیهای عمومی، گاوداریها، کارخانههای مختلف، ساختمان مسکونی، هتلها، کمپهای کارگری و… اشاره نمود.
2 دیدگاه دربارهٔ «سپتیک تانک»
سلام
برای تخلیه سپتیک تانک باید چه کار کرد؟
سلام وقت بخیر
سپتیک تانک ها غالباً بعد از مدتی در اثر ته نشینی و رسوب گل و لای حمل شده در محیط دچار گرفتگی می شوند که این گرفتگی ها بسته به میزان شدت و انباشت رسوبات یا به صورت تر توسط پمپ ها و ماشین های لجن کش تخلیه می گردند یا به صورت نیمه تر توسط لایروب وپمپ های لجن کش و ماشینهای حمل لجن تخلیه میشوند یا در مواردی که از عمر استفاده سپتیک مدت زیادی گذشته باشد و رسوبات به صورت لجن سخت شده نشان دهند از مواد شیمیایی رسوب زدا برای تخریب بستر لجن استفاده و در نهایت بعد از لایروبی لجن ها را به خارج مخزن حمل می نمایند.
برای آشنایی بیشتر با انواع سپتیک تانک می توانید به لینک زیر مراجعه کنید
https://loolehshop.com/services/septic-tank/