دریچه منهول (درب منهول) صفحه ای متحرک یا دهانه آدم رو عبارت است از دریچه‌ای که بر روی منهول فاضلاب (انواع منهول فاضلابی، منهول مخابراتی، منهول برق) استفاده می‌گردد. جهت جلوگیری از سقوط افراد و اجرام به داخل منهول و همچنین دسترسی و بازدید به منهول که انواع قفل‌دار و ساده یا آبرو را شامل می‌گردد.
کاربردهای دریچه منهول فاضلابی
همانطور که گفتیم دریچه منهول در صنایع دارای کاربردهای مختلف می باشد که از جمله مهمترین کاربردهای این دریچه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برای نگهداری و دیگر کارهایی که روی شبکه فاضلاب و اتصالات زیر زمینی انجام می گیرد به عنوان نقطه دستیابی مورد استفاده قرار می گیرد. (دهانه این دریچه باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا عبور شخص از آن به راحتی انجام گیرد.
- با استفاده از این دریچه تا حد قابل توجهی می‌توان از ورود و سقوط افراد یا اشیا به داخل منهول جلوگیری کرد.
- این دریچه به عنوان منبع تهویه عمل می‌کند و از ورود گازهای فاضلاب یا طوفان به محل‌های مسکونی جلوگیری می‌کند.
جنس این دریچه معمولا از چدن، بتن و یا ترکیبی از هر دو می باشد،
انواع جنس دریچه آدم رو فاضلاب
جنس این دریچه معمولا از چدن، بتن و یا ترکیبی از هر دو می‌باشد. این مسئله باعث شده است آن‌ها قوی و سنگین باشند. لازم به ذکر است این دریچه‌ها از لحاظ اقتصادی به صرفه هستند. وزن آن‌ها اغلب به بیش از ۱۱۳ کیلوگرم می رسد.
البته جنس برخی از این دریچه‌ها نیز از پلاستیک تقویت شده با استفاده از شیشه و یا دیگر مواد کامپوزیت می‌باشد. (این نوع دریچه منهول اغلب در مکان‌هایی که سرقت دریچه‌ها زیاد است مورد استفاده قرار می‌گیرد). لازم به ذکر است این نوع دریچه منهول نسبت به دریچه چدن دارای مزایای زیادی است از این رو مورد استقبال افراد قرار گرفته است.
مزایای دریچه منهول پلی اتیلنی
از مهمترین مزایای دریچه منهول از جنس پلاستیک تقویت شده می‌توان به وزن کم، مقاومت در برابر لغزش، عایق الکتریکی، مقاومت در برابر رطوبت و اشعه ماورا بنفش اشاره کرد. دریچه منهول پلاستیکی اغلب با استفاده از طوقه مناسب برای دریچه روی منهول فاضلاب نصب می‌شوند.
روی این دریچه‌ها به منظور باز و بسته کردن راحت‌تر تعدادی سوراخ ریز قرار گرفته است. این دریچه‌ها را می‌توان با استفاده از قلاب و یا آچاری که داخل سوراخ‌های ریز این دریچه تعبیه شده است بلند کرد. گاهی اوقات برای بلند کردن آن‌ها نیز از نیروی الکترومغناطیسی استفاده میشود. خدمات که در زیر دریچه‌های منهول ارائه میشود همچون شرکت گاز، شهرداری و مخابرات اغلب روی آن‌ها مشخص میشود.
برای ساخت دریچه منهول از چه موادی استفاده میشود؟
برای ساخت دریچه منهول همانند کامپوزیت‌ها از مواد مختلفی همچون انواع فایبرگلاس، پلاستیک، چدن و بتن استفاده میشود. در ادامه قصد داریم تا انواع دریچه منهول از جنس چدن، پلاستیک و کامپوزیت را مورد بررسی قرار دهیم.
انواع دریچه منهول چدنی
از آنجا که آهن عنصر خالص فلزی مناسبی برای کاربردهای صنعتی نمی‌باشد آن را با کربن ترکیب می‌کنند و آلیاژ چدن تولید میشود. این آلیاژ معمولا نسبت به آهن دارای مقاومت و استحکام بالاتری می‌باشد. در ریخته گری دریچه منهول اغلب از چدن استفاده میشود. با توجه به مقدار کربن و دیگر ترکیبات که برای تولید چدن به آهن اضافه می‌شوند، می‌توان آن‌ها را به انواع مختلف دسته‌بندی کرد.
درب آدم رو چدن خاکستری
این نوع چدن نوعی آلیاژ آهن می‌باشد که آهنگ سرمایشی با روند متعادل دارد. از آنجا که هنگام سرد شدن کربن از آن جدا میشود. پوسته های گرافیتی ایجاد میشود سطح این نوع چدن خاکستری رنگ است. ساختار پوسته گرافیتی این نوع چدن که در طول فرآیند خنک سازی از کربن موجود در آن به وجود می آید به چدن خاکستری مشهور شده است.
ویژگیهای چدن خاکستری با توجه به نوع مواد ذوب شده برای ریختن در قالب و فرآیندی که برای ریخته‌گری مورد استفاده قرار می‌گیرد تغییر خواهند کرد. (لازم به ذکر است که فرآیند خنک‌سازی ویژگیهای مواد را مشخص می سازد)
با استفاده از یک میکروسکوپ قوی می‌توان ساختار گرافیتی این نوع چدن را مشاهده کرد. در فرآیند ریخته‌گری این نوع چدن پوسته‌های گرافیتی سیاه قابل مشاهده هستند. این پوسته‌ها باعث ایجاد شکستگی می‌شوند و در نهایت باعث می‌شوند این نوع چدن دارای ظاهری خاکستری باشد.
ویژگیهای مکانیکی این نوع چدن به اندازه و شکل گرافیتی که در ریز ساختار وجود دارد بستگی دارند. تولید این نوع چدن در مقایسه با دیگر انواع مختلف چدن به صورت سالانه بسیار بیشتر است و اکثر دریچه‌های منهول با استفاده از این نوع چدن تولید می‌شوند.
کاربردهای چدن خاکستری در صنایع گوناگون
- چرخ دنده ها
- قطعات هیدرولیک پمپ‌ها
- اجاق گاز
- توربین بادی
چدن سفید مورد استفاده در ساخت درب منهول
به چدن غیرآلیاژی با کربن و سیلیکون بسیار کم چدن سفید گفته میشود. فرآیند سریع انجماد در مرحله تولید این نوع چدن باعث میشود کربن به صورت سمنتیت در آن وجود داشه باشد. این امر سختی و استحکام را افزایش می‌دهد. اما دارای مقاومت بسیار کمی در برابر ضربه می‌باشد.
از آنجا که این نوع چدن در برابر ضربه مقاومت کمی دارد و در بخش‌های ضخیم آن ساختار به سختی حفظ شده است کاربرد بسیار کمی در صنایع دارند. وجود ناخالصی‌ها همچون کاربید در این نوع چدن باعث شده است به عنوان چدن سفید شناخته شود.
انواع و کاربرد چدن مالیبل
به نوعی آهن که در ساختار آن گرافیت به شکل گره‌های نامنظم وجود دارد چدن مالیبل گفته میشود. این نوع چدن از چدن سفید پس از انجام عملیات حرارتی خاص و تبدیل کاربید به گرافیت تولید میشود. از این نوع چدن اغلب برای ریخته‌گری‌های کوچک که به استحکام کششی و انعطاف نیاز دارند استفاده میشود. این نوع چدن به انواع مختلف همچون چدن مالیبل مغز سیاه، چدن مالیبل با زمینه پرلیتی و چدن مالیبل با مغز سفید طبقه‌بندی می شود.
کاربرد چدن مالیبل در صنایع
- ساخت قطعات اتومبیل
- اتصالات لوله‌ها
- حفاظت عایق‌های الکتریکی
- قطعات و ابزارهای کوچک مهندسی
کاربرد چدن داکتیل در صنایع ماشین‌کاری
این نوع چدن غنی از گرافیت می‌باشد و در سال ۱۹۴۳ توسط کیت میلیس کشف شد. در هنگام تولید این چدن به مذاب کمی منیزیم افزوده میشود. این امر باعث میشود هنگام انجماد کردن گرافیت‌های کروی ایجاد شوند. از مهمترین ویژگیهای این نوع چدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نقطه ذوب پایین
- سیالیت
- قابلیت ریخته گری خوب
- ماشین کاری عالی
- مقاومت خوب سایشی
انواع مختلف چدن به جز نوع داکتیل آن ترد هستند. انواع مختلف چدن که نقطه ذوب آن ها پایین است و همچنین بنا به دلایلی از جمله سیالیت، قابلیت ریخته گری، ماشین کاری، عدم تغییر شکل و مقاومت در برابر ساییدگی در صنایع مختلف دارای کاربردهای بسیار زیاد هستند. از این آلیاژ معمولا برای تولید لوله پلی اتیلن و…، ماشین‌ها، قطعات صنعتی خودروها همچون بلوک سیلندر، سرسیلندر، جعبه گیربکس و دریچه منهول مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نحوه تولید دریچه منهول چدنی
چدن خاکستری و داکتیل بهترین نوع چدن برای تولید دریچه منهول هستند. برای افزایش استحکام و مقاومت دریچه منهول اغلب از موادی همچون سیلسیم، گوگرد و منگنز استفاده میشود. مراحل تولید دریچه منهول به طراحی، ساخت الگو، فراهم آوردن قالب شنی، ریخته گری، سرد کردن و در نهایت کنترل کیفیت طبقه بندی می‌شوند.
مراحل طراحی و تولید دریچه منهول شرکت لوله شاپ
در مرحله نخست باید تمامی دریچه‌های منهول را در چوب یا آلومینیوم مدل کرد. سپس از مدل به دست آمده برای ساخت قالب که چدن مذاب در آن ریخته میشود استفاده میشود. دریچه منهول اغلب به صورت گرد و مدور تولید میشود. با پیشرفت صنعت در دنیای امروز و امکان قالبگیری در اشکال مختلف دریچه منهول در شکل‌های مختلف تولید میشود.
مرحله تولید دریچه منهول
اغلب دریچه منهول در ریخته گری صنعتی بزرگ و مجهز تولید می شود. مواد خام اولیه را به ریخته‌گری وارد کرده و پس از گذراندن پروسه‌ای پیچیده به آلیاژ مذاب برای ریخته گری تبدیل خواهد شد. به طورکلی فرآیند ریخته‌گری شامل ساخت الگو، تهیه قالب، ریخته گری و سرد کردن می‌باشد.
همانطور که گفتیم الگوی ساخت دریچه منهول از چوب یا آلومینیوم تولید میشود. از آنجا که مدل های آلومینیوم دارای دوام بیشتری هستند برای تولید دریچه منهول بزرگ از آن‌ها استفاده میشود. معمولا الگوها اندکی از دریچه مورد نظر بزرگ تر تولید می‌شوند تا پس از طی مرحله خنک سازی بتوان آن‌ها را به راحتی از قالب جدا کرد. تمام دریچه‌های منهول برای تولید به دو الگو نیاز دارند که یکی برای دریچه و دیگری برای طوقه مورد استفاده قرار می گیرند.
پس از این که مدل تولید دریچه منهول ساخته شد آن را درون جعبه ای به نام فلاسک قرار می‌دهند. سپس فلاسک‌ها با شن مخصوص پر شده و پس از فشرده سازی شن‌ها با استفاده از ابزار مخصوص سطح شن که در فلاسک وجود دارد را صاف و یکنواخت می کنیم. برای هر دریچه منهول از دو فلاسک استفاده می شود. به این دلیل برای تولید دریچه منهول از شن استفاده می شود که شکل و دمای موجود در مذاب به راحتی حفظ می شود.
برای تولید چدن معمولا از کوره های کوپلا، قوس الکتریکی، القایی و الکتریکی مقاومتی به منظور ذوب فلز قراضه ای در اکثر کارخانه ها استفاده می شود. فولاد قراضه در داخل کوره قرار داده می شود و برای ذوب آن به ۲۷۰۰ درجه فارنهایت نیاز خواهید داشت.
در مرحله بعد تمامی مواد افزودنی باید به آهن ذوب شده اضافه شوند. ناخالصی ها برای افزایش مقاومت به آهن مذاب افزوده می شوند. سپس مذاب تهیه شده را در ملاقه ای فلزی بزرگ جمع آوری می کنند. کارگران ریخته گری برای پیشگیری از پاشیده شدن آهن مذاب باید از فاصله دور آن را بهم بزنند و در نهایت با استفاده از بلندر آهن ذوب شده را داخل قالب شن می ریزند. درجه حرارت آهن ذوب شده از دمای مواد آلی موجود در ماسه بسیار بیشتر است به همین دلیل مواد آلی همه اکسیژن موجود در قالب سوزانده شده و از آن استفاده می شود. این امر از اکسیداسیون دریچه منهول جلوگیری به عمل می آورد. در قالب ها نباید تحت هیچ شرایطی حباب وجود داشته باشد.
مرحله پایانی که حدود یک روز کامل طول می کشد مرحله سرد کردن می باشد. در این مرحله برای این که فلز به راحتی از قالب خارج شود باید آن را به اندازه کافی سرد کرد. در ریخته گری های بزرگ پس از خنک شدن قالب آن را روی توری ارتعاضی قرار می دهند و خرد می شوند تا زمانی که شن ها دیگر متلاشی نشوند. در ریخته گری های کوچک کارگر با استفاده از برس سیمی موظف است تا این کار را به خوبی انجام دهد.
کنترل کیفیت دریچه منهول ساخته شده
همانطور که گفتیم چدن از فولاد قراضه تولید میشود و از آنجا که مواد اولیه اغلب کنترل نمی شوند قبل از استفاده از فلز مذاب باید واحدهای ریخته گری به دقت آنالیز شوند تا مطمئن شوید که چدن تولید شده دارای درصد مناسبی از آهن، کربن و فلزات آلیاژی می باشد. در مرحله نهایی استحکام و انعطاف پذیری چدن تولید شده باید مورد بررسی قرار گیرد تا مطمئن شوید که دریچه منهول تولید شده طبق طراحی خود عمل می کند.